Piotr Żurowski
Za nami dwa Konkursy Dramaturgiczne: TESPIS’97 i TESPIS’2000. Można więc pokusić się o małe podsumowanie i zastanowić nad przyszłością i celowością ich organizacji, a także nad kształtem. Konkurs zrodził się z potrzeby zdobywania współczesnego, na dobrym poziomie repertuaru małoobsadowego dla Sceny na Piętrze. Stał się okazją dla twórców, do rozmowy współczesnym językiem ze współczesnym widzem, szansą dla debiutujących autorów. Kiedy w listopadzie 1995 r. FUNDACJA ogłaszała rozpoczęcie Konkursu Dramaturgicznego TESPIS’97 nikt nie potrafił przewidzieć, jaki będzie jego zasięg i efekty. Mieliśmy wielki entuzjazm, treść Regulaminu i pustą kasę. Udało się zdobyć Patronat Honorowy Prezydenta Miasta Poznania i Patrona Medialnego – Radio MERKURY. Trzy największe problemy związane z organizacją i przebiegiem Konkursu to: nagłośnienie idei i dystrybucja Regulaminu, zdobycie funduszy na nagrody i obsługę Konkursu, wreszcie pozyskanie Jury. Powstało dwuosobowe Biuro Konkursu: Romuald Grząślewicz – komisarz i Piotr Żurowski – sekretarz. Ponieważ Konkurs miał charakter otwarty, należało zadbać o jego promocję w jak najszerszych środowiskach twórczych. Rozsyłaliśmy Regulamin poprzez MSZ, Instytuty Kultury Polskiej ZAiKS, stowarzyszenia twórcze, wydziały filologiczne uniwersytetów, uczelnie artystyczne, media i kontakty osobiste.
Udało się skompletować Komitet Honorowy, którego uczestnicy utworzyli pulę nagród pozaregulaminowych. Kolejnym problemem było pozyskanie profesjonalnego i kompetentnego Jury, w którym zasiedliby teoretycy, praktycy, twórcy teatru i dramaturdzy. I tę barierę pokonaliśmy. Przewodnictwo Jury objął prof. Ryszard K. Przybylski. Na Konkurs nadesłano niespodziewaną ilość prac – ponad 120 (w tym z USA, Niemiec, Australii, Szwajcarii i Rosji). Prócz nagród pozaregulaminowych i wyróżnień, Jury w kategorii Monodram przyznało nagrodę główną „Srebrny Mikrofon Radia Merkury” Grzegorzowi Skurskiemu za „Lustro”, którego realizacja radiowa w wykonaniu Danieli Popławskiej zdobyła później najwyższe laury w Ogólnopolskim Konkursie Słuchowisk bijąc na głowę warszawskie sławy. W kategorii Sztuka małoobsadowa nagroda „Grand Prix” przypadła Annie Strońskiej za „Zgubny nałóg miłości” z udziałem Ewy Dałkowskiej i Zdzisława Wardejna. Spektakl ten od dnia premiery do dziś nie schodzi z afisza i był grany blisko 100 razy z dużym powodzeniem.
Druga edycja Konkursu – TESPIS’2000 także pod Patronatem Prezydenta Miasta Poznania i z udziałem Radia Merkury była nie mniej trudnym wysiłkiem finansowym i organizacyjnym. Łatwiejsza tym razem była dystrybucja Regulaminów i informacji o Konkursie, gdyż skorzystaliśmy ze sprawdzonych i przetartych już szlaków. Znacznie gorzej było ze zdobyciem pieniędzy. Lecz i ta przeszkoda została pokonana przez Komisarza, który potrafił przekonać dawnych i nowych darczyńców do naszego projektu. Z satysfakcją należy wspomnieć o tym, że propozycja skierowana do Jury poprzedniej edycji i tym razem została przez wszystkich panów jednogłośnie przyjęta. Przy tej okazji dziękujemy całemu Jury, za karkołomną, niemal roczną współpracę. Ilość nadesłanych prac na drugi Konkurs – 161 sztuk i monodramów, choć z poza kraju nadeszła tylko jedna praca. Po bardzo burzliwych i twórczych obradach Jury wytypowało sztuki do nagród pozaregulaminowych i wyróżnień. Wreszcie ogłoszono te dwie najważniejsze: w kategorii Monodram nagrodę główną „Srebrny Mikrofon Radia Merkury” otrzymała znana już Anna Strońska za „Czeczotkę”. W kategorii Sztuka małoobsadowa „Grand Prix” otrzymał poznaniak Edmund Pietryk za „Mokre widzenie”.
Mając za sobą oba Konkursy można obiektywnie i z dystansem ocenić ten projekt bardzo pozytywnie. Pozyskaliśmy wiele dobrych, współczesnych sztuk małoobsadowych, które wypełniły, wypełniają do dziś lub niebawem wypełnią repertuar Sceny na Piętrze, a także w formie słuchowisk wzbogacą antenę radiową, również ogólnopolską. Z naszymi nagrodzonymi sztukami docieramy do widzów całego kraju. Konkursy nagłośniły działalność Fundacji Tespis, teatru Scena na Piętrze i nasze miasto, gdyż o Konkursie i jego pokłosiu pisały i piszą ważne fachowe wydawnictwa jak Ruch Teatralny, Teatr, Dialog itp.
W gronie laureatów obu Konkursów znaleźli się zawodowcy obok obiecujących debiutantów. Jednak uczciwie należy zauważyć, że jak dotychczas nie pojawiły się sztuki WYBITNE.
I tu nasuwa się pytanie: co zrobić, by w następnych Konkursach zechcieli wziąć udział autorzy wybitni i znani, gwarantujący swoimi nazwiskami wysoki poziom dramatów? O tym, że Konkurs jest potrzebny, że stał się znaczącym i zauważalnym w środowisku teatralnym wydarzeniem, że mimo pewnych mankamentów spełnia swoje zadanie, nie trzeba nikogo przekonywać. Fundacja będzie ten trud podejmować w następnych latach. Kolejny Konkurs Dramaturgiczny planujemy na 2004r. celowo, gdyż zbiega się z ważną dla nas rocznicą XXV-lecia Sceny na Piętrze. Pragniemy, by ten Konkurs był inny od poprzednich, zaowocował naprawdę czymś wyjątkowym. Nasza propozycja dotyczy zmiany formuły Konkursu a zmierza do tego, by ogłosić Konkurs Zamknięty, tzn. skierowany do konkretnych 10 znanych i uznanych dramaturgów polskich. Pomysł ten wstępnie konsultowaliśmy z członkami Jury i kilkoma dramaturgami i spotkał się z aprobatą. Skróci to czas pracy jurorów (tylko 10 prac do przeczytania) jak i usprawni pracę Biura Konkursu, które musiało powielać w dużych ilościach nadchodzące sztuki i rozsyłać je do jurorów w trzech miastach. To bardzo żmudna i KOSZTOWNA operacja! Za zmianą formuły Konkursu i Regulaminu przemawia także to, że wybitnych polskich aktorów, a także reżyserów – a tylko takich gościmy w Scenie – znacznie trudniej namówić do udziału w przedstawieniu nieznanego autora. Wreszcie publiczność, która tak naprawdę przychodzi „na aktorów” także pragnie sztuk wybitnych dramaturgów. Może ktoś zarzucić, że proponowana nowa formuła Konkursu odcina dostęp debiutantom. Myślę jednak, że twórczość młodych autorów przez ten czas dojrzeje, okrzepnie, może kilkoro z nich zbliży się poziomem do ścisłej czołówki dramaturgów polskich.
Czy ostatecznie zdecydujemy się na nową formułę Konkursu pokaże czas, sytuacja finansowa Fundacji i kondycja Sponsorów.
(sierpień 2002)
